Het begint vaak met een stoeptegel

Als kartrekkers van Groene Loper Kampen – een project van Natuur voor Elkaar - hebben Alma Streefkerk en Arjan Broer al heel wat bewoners geholpen hun buurt groener te maken: “Vaak begint het bij het verwijderen van een stoeptegel voor een minituintje en krijgen zij daarna steeds grotere ideeën”, vertellen ze uit ervaring.

De enthousiaste glimlach van Alma en Arjan werkt aanstekelijk. Precies, wat je nodig hebt om mensen te enthousiasmeren. Zeker voor wie (nog) geen groene vingers heeft of zich daarbij in zijn of haar stadse omgeving nog niets kan voorstellen.

Geveltuintjes Over de vraag om eens enkele voorbeelden te noemen van Groene Loper, hoeven ze niet lang na te denken: “Geveltuintjes, stoeptuintjes, lantaarnpaaltuintjes, buurtmoestuinen, bloembollen planten, insectenhotels en bankjes in het groen: alles wat een buurt groener maakt”, vullen ze elkaar aan.

Toekomst “We zijn in januari 2021 gestart met het ontwikkelen van groene projecten in de stad”, vertelt Alma. “In de toekomst moeten de bewoners die zelf overnemen. Tijdens Burendag hadden we zo’n 20 groene buurtinitiatieven, waarvoor we 7.000 euro bij externe fondsen hebben ingezameld.”

Groeiproces Arjan: “Wij brengen de natuur daarmee dichter bij bewoners aan de binnen- en buitenkant van de stad. Je zou het een groeiproces van-grijs-naar-groen kunnen noemen. We leren mensen óók de groene loper in zichzelf te ontdekken: een soort bewustmaking van hun groene hart. Die behoefte hebben ze zelf vaak ook.”

Klimaatcrisis Arjan merkt dat mensen zich steeds bewuster worden van hun verantwoordelijkheid om hun omgeving groener te maken. “De klimaatcrisis speelt daarbij een belangrijke rol met allerlei vraagstukken, die van invloed zijn op onze gezondheid en woonomgeving. Ze denken daarover steeds meer na en willen er wat aan doen. Daarom is het nu tijd om die bewustwording te oogsten.”

Verbindingsofficier Dat doet hij ook in zijn rol als verbindingsofficier bij Natuur voor Elkaar, waarmee hij groene projecten in Overijssel versterkt. “Ik verbind initiatieven in verschillende sectoren met elkaar en met de overheid. Je kunt denken aan scholen, bedrijventerreinen, sportclubs, gemeenten en zelfs de kunst- en cultuursector. Zo ontstaan allerlei netwerkjes naast elkaar, die elkaar bestuiven: een niet meer te stuiten groene ontwikkeling. Daardoor komen groene en duurzame initiatieven sneller van de grond, wat ten goede komt aan de duurzame vergroening van de provincie.”

Diersoorten Groene Loper heeft talrijke initiatieven bedacht om de stad te vergroenen en daarmee inheemse diersoorten aan te trekken. “Je kunt al helpen door een simpele stoeptegel te verwijderen.” Grotere initiatieven zijn uiteraard ook welkom, zoals het idee voor een bos van honderdduizend bomen, wat Arjan voor Natuur voor Elkaar met bewoners van Stadshagen uitwerkt. Hij brengt hen in contact met de juiste instanties voor de uitwerking en financiering van het idee.

Uiterwaarden Arjan: “Zoiets kan in gemeente Kampen natuurlijk ook, want dit initiatief ligt in het verlengde van Groene Loper. In Wilsum bijvoorbeeld, willen de bewoners de biodiversiteit in de uiterwaarden vergroten. Zij hebben daar ideeën over en dan breng ik hen in contact met de gemeente, Staatsbosbeheer, het waterschap en Rijkswaterstaat. Als verbinder heb ik de tijd om me daarin vast te bijten.”

Buurtinitiatieven Alma is net als Arjan contactpersoon voor Groene Loper Kampen. Zij werkt alweer 9 jaar bij Natuur en Milieu Overijssel. “Na mijn studies biologie en wetenschaps­communicatie, ben ik 6 jaar geleden met Arjan gaan samenwerken voor Groene Loper. Met die ervaring ben ik gevraagd om in Kampen te starten. Ik vind het vooral leuk om buurtinitiatieven te starten en begeleiden, zodat de bewoners die zelf kunnen overnemen.”

Achterstandswijken

Dat enthousiasme deelt Arjan, die vanuit een heel andere achtergrond bij Groene Loper terecht is gekomen: “Ik was opbouwwerker om het leefklimaat in achterstandswijken te verbeteren voor mensen, die in de problemen zitten. Dat heb ik een tijd gedaan, maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Het zaadje voor duurzaamheid was bij mij al geplant bij de scouting, waar ik als kind jarenlang lid van ben geweest. Daar is mijn respect voor de natuur ontstaan en dat zie ik nu weer terug in mijn werk. Groen heeft een fantastisch effect op achterstanden, omdat je een wijk daarmee leefbaarder maakt. Je wilt niet weten hoeveel contacten door die initiatieven ontstaan.”

Burendag “Klopt!”, bevestigt Alma. “Onze Groene Burendag is enorm goed voor de onderlinge binding van de bewoners en is vaak multicultureel. Het doel daarvan is om mensen samen te laten komen, die elkaar anders nooit spreken. Dat gaat verder dan een traditionele buurtbarbecue, want in het groen ga je samen aan het werk. In Overijssel willen we 1,1 miljoen bomen planten. De eerste aanvragen voor de 110 beschikbare bomen in Kampen zijn al binnen. ”

Leefstraat Arjan: “Of steden verkeerd zijn ontwikkeld? Ik vind van wel. De auto is té belangrijk gemaakt, maar daar kunnen we wat aan doen. Zo heb ik meegewerkt aan een leefstraat: een gewone straat in een woonwijk, die de hele zomer werd afgesloten voor verkeer. We richtten die in als groenstraat met kunstgras en bomen en struiken in bakken. Buren die elkaar nog niet kennen, maken kennis met elkaar en werken samen. Zo zijn er allerlei groepsapps opgezet, die nog steeds bestaan. Mensen worden écht gezonder van een groene omgeving. Het is wetenschappelijk bewezen, dat natuurlijke vormen – zoals bomen – een rustgevend effect hebben.” Alma: “En 1 boom staat toch voor 10 airco’s?” Arjan: “Ja, bomen bieden verkoeling, zuurstof en nemen regenwater op. Ze scheiden stofjes uit, die wij inademen en een positief effect hebben op onze gezondheid. Daarnaast trekken ze vogels, insecten en andere kleine dieren aan, waardoor ze de biodiversiteit vergroten. Ze maken onze buurt zoveel mooier.”

Vogelgeluiden “Ik woonde ooit in een wijk met veel flats, maar ook veel bomen en fluitende vogels”, herinnert Alma zich. “Toen die bomen werden gekapt voor parkeerplaatsen, waren de vogelgeluiden meteen verdwenen. En wat dacht je van kunstgras? Dat is heel erg in opkomst. Mensen willen wel vergroenen, maar het gemak is nog steeds belangrijk. Om over bladblazers maar niet te spreken. Die blazen alle beestjes weg! Komend voorjaar hebben we een struikenactie om diersoorten als de vleermuis, sleedoornpage, ringmus en solitaire bijen weer terug te krijgen in de woonwijk. Wij doen ook groene projecten met scholen, waarbij Natuurvereniging IJsseldelta een educatief programma verzorgt.”

Zwermorganisatie Arjan benadrukt dat Groene Loper geen stichting of vereniging is, maar een ‘modern organisch netwerk’. “Wij werken – net als de bijen – als een zwermorganisatie met activiteiten op wisselende plaatsen in Kampen”, zegt hij via de camera vanaf zijn thuiswerklocatie.

Feestje “Hoewel veel mensen net als hem - noodgedwongen - thuiswerken, hebben de coronaregels volgens Alma waarschijnlijk een positief effect op de activiteiten van Groene Loper. “Mensen hadden óf meer tijd óf meer behoefte om in een mooie groene omgeving te zijn. Wij hopen zo nog meer bewonersinitiatieven te ontwikkelen. Arjan: “En iedere keer als een project is afgerond, is dat natuurlijk een feestje waard!”

Benieuwd wat Natuur voor Elkaar voor u kan betekenen? Informeer door een mail te sturen naar natuurvoorelkaar@kampen.nl.